تحلیل تکنیکال (TA) در واقع تمرین بررسی رویدادهای قبلی بازار به عنوان راه برای تلاش و پیش‌بینی روند یا همان ترند های آینده و عملکرد قیمت است. از بازارهای سنتی گرفته تا ارزهای دیجیتال، بیشتر معامله‌گران برای انجام این تحلیل‌ها به ابزارهای تخصصی متکی هستند و شاخص RSI یکی از آن‌هاست. ما در وب‌سایت «تحلیل اکسچینج» به معرفی و بررسی این شاخص‌ها می‌پردازیم.
شاخص RSI چیست؟
شاخص قدرت نسبی (SRI) یک شاخص TA است که در اواخر دهه 1970 به عنوان ابزاری برای معامله گران توسعه یافت که از آن می‌توانستند برای بررسی سهام در یک دوره معین استفاده کنند. این در واقع یک نوسانگر مومنتوم است که بزرگی حرکات قیمت و همچنین سرعت این حرکات را اندازه گیری می‌کند. شاخص RSI با توجه به پروفایل معامله‌گر و تنظیم معاملات آن‌ها می‌تواند ابزار بسیار مفیدی باشد.
شاخص RSI، در سال 1978 توسط «جی. ولز وایلدر» ایجاد شد. این شاخص در کتاب او به نام «مفاهیم جدید در سیستم‌های تجاری تکنیکال» به همراه سایر شاخص‌های TA مانند SAR سهموی، میانگین محدوده واقعی (ATR) و میانگین جهت شاخص (ADX) معرفی شد.
وایلدر قبل از تبدیل شدن به یک تحلیلگر فنی، به عنوان مهندس مکانیک و توسعه دهنده املاک و مستغلات کار می‌کرد. او در سال 1972 کار خود را در زمینه معاملات سهام شروع کرد، اما چندان موفق نبود. چندین سال بعد، وایلدر تحقیقات و تجربههای تجاری خود را در فرمول‌ها و شاخص ریاضی به صورت یک کتاب جمع‌آوری کرد که بعدا توسط بسیاری از معامله‌گران در سراسر جهان پذیرفته شد. این کتاب فقط 6 ماه چاپ شد و با وجود اینکه اطلاعات آن مربوط به دهه 1970 است، اما امروزه همچنان مرجع بسیاری از چارتیست‌ها و تاجران است.
شاخص RSI به چه صورت کار می‌کند؟
به طور پیش فرض، شاخص RSI تغییرات قیمت یک دارایی را در 14 دوره اندازه‌گیری می‌کند. (14 روز در نمودارهای روزانه و 14 ساعت در نمودارهای ساعتی و … ). این فرمول میانگین سودی که قیمت در آن زمان داشته است را بر میانگین ضرری که قیمت متحمل شده است، تقسیم می‌کند و سپس داده‌ها را در مقیاسی از 0 تا 100 ترسیم می‌کند.
همانطور که گفته شد، RSI یک شاخص و یا اندیکاتور مومنتوم (حرکتی) است. به این معنا که نوعی ابزار معاملات فنی است که نرخ تغییر قیمت ( یا داده‌ها) را اندازه‌گیری می‌کند. هنگامی که مومنتوم (حرکت) افزایش می‌یابد و قیمت در حال افزایش است، نشان می‌دهد که سهام به طور فعال در بازار خریداری می‌شود. اگر حرکت به سمت نزول افزایش یابد، نشانه افزایش فشار فروش است.
RSI چگونه به معامله‌گران و تریدرها کمک می‌کند؟
شاخص RSI همچنین یک شاخص نوسانی است که به کمک معامله‌گر می‌آید و تشخیص شرایط بازار بیش از حد خرید یا فروش بیش از حد را برای معامله‌گران آسان می‌کند. با در نظر گرفتن 14 دوره، قیمت دارایی را در مقیاس 0 تا 100 ارزیابی می‌کند. این در حالی است که اگر شاخص RSI عدد 30 و یا کمتر باشد نشان دهنده این است که دارایی احتمالا به پایین‌ترین حد خود نزدیک است. (یعنی فروش بیش از حد رخ داده است). در حالی که اگر عدد 70 و یا بالاتر باشد، نشان دهنده این است که قیمت دارایی احتمالا نزدیک به بالاترین حد خود برای آن دوره است. ( یعنی خرید بیش از حد رخ داده است)
اگرچه تنظیمات پیش‌فرض برای این شاخص، 14 دوره است، اما تریدر ها و معامله‌گران می‌توانند آن را به منظور افزایش حساسیت (دوره‌های کمتر) یا کاهش حساسیت (دوره‌های بیشتر) تغییر دهند. همچنین، یک شاخص RSI که 7 روزه است، نسبت به شاخص RSI که 21 روزه است نسبت به تغییرات قیمت حساس‌تر است.
علاوه بر این، راه‌اندازی های معاملات کوتاه مدت ممکن است شاخص RSI را طوری تنظیم کند که 20 و 80 را به عنوان سطوح فروش بیش از حد و خرید بیش از حد ( به جای 30 و 70) در نظر بگیرند، بنابراین احتمال کمتری دارد که سیگنال‌های نادرست ارائه کند.
چگونه از شاخص RSI براساس واگرایی استفاده کنیم؟
در کنار اعداد 30 و 70 در شاخص RSI که -ممکن است شرایط بازار بالقوه اشباع فروش و خرید بیش از حد را نشان دهد- معامله‌گران و تریدرها همچنین از شاخص RSI برای پیش‌بینی برگشت روندها یا تشخیص سطوح حمایت و مقاومت استفاده می‌کنند. چنین رویکردی مبتنی بر واگرایی های به اصطلاح صعودی و نزولی است.
یک واگرایی صعودی شرایطی است که در آن قیمت و امتیاز RSI در جهت مخالف حرکت می‌کنند. بنابراین، امتیاز RSI افزایش میابد و پایین‌ترین سطح را ایجاد می‌کند در حالی که قیمت کاهش میابد و پایین‌ترین سطح را ایجاد می‌کند. این واگرایی “صعودی” نامیده می‌شود و نشان دهنده این است که با وجود روند نزولی قیمت، نیروی خرید در حال قوی‌تر شدن است.
در مقابل، واگرایی های نزولی ممکن است نشان دهنده این باشند که با وجود افزایش قیمت، بازار در حال از دست دادن حرکت (مومنتوم) است. بنابراین، امتیاز RSI کاهش میابد و اوج‌های پایین‌تری ایجاد می‌کند، در حالی که قیمت دارایی افزایش میابد و اوج‌های بالاتری ایجاد می‌کند.
این را در نظر داشته باشید که واگرایی‌های RSI در طول روندهای قوی بازار چندان قابل اعتماد نیستند. این به این معناست که یک روند نزولی قوی ممکن است قبل از رسیدن به کف واقعی، واگرایی‌های صعودی زیادی را ایجاد کند. به همین دلیل، واگرایی‌های RSI برای بازارهای با نوسان کمتر (با حرکت‌های جانبی یا روندهای ظریف) مناسب تر است.
سخن پایانی
چندین فاکتور مهم برای استفاده از شاخص قدرت نسبی (RSI) وجود دارد، مانند:
- تنظیمات
- امتیاز (30 و 70)
- واگرایی‌های صعودی
- واگرایی‌های نزولی
اما با این حال همیشه باید در نظر داشت که هیچ نشانگر فنی 100 درصد کارآمد نیست به خصوص اگر که به تنهایی استفاده شود. بنابراین، معامله گران باید از شاخص RSI در کنار سایر اندیکاتور ها و شاخص‌ها استفاده کنند تا از سیگنال‌های نادرست بتوانند جلوگیری کنند.
بهتون پیشنهاد می‌کنم که برای اطلاعات بیشتر، مقاله باندهای بولینگر و کانال کلتنر را حتما بررسی کنید.
