بیت‌کوین اولین و شناخته شده‌ترین ارز دیجیتال غیرمتمرکز است که توسط افرادی ناشناس با استفاده از نام مستعار ساتوشی ناکاموتو در سال 2008 ایجاد شد. بیت کوین بر روی یک شبکه غیرمتمرکز از رایانه‌ها عمل می‌کند که یک دفتر کل عمومی به نام بلاک چین را حفظ می‌کند و امکان انجام تراکنش‌های همتا به همتا را بدون نیاز به واسطه‌هایی مانند بانک‌ها فراهم می‌کند.
هدف از ایجاد بیت کوین، پوشش نواقص و کاستی‌های سیستم مالی سنتی بود که به خوبی توانست در این حوزه خود را نشان دهد و طرفداران بسیاری را به خود جلب کرد. به‌علاوه طرفداران با استفاده از قیمت بیت کوین ، از فرصت‌های کسب سود ایجاد شده در بازار نیز استفاده می‌کنند و این موضوع به محبوبیت این توکن افزوده است.
علی‌رغم تلاش‌های بسیاری که بیت‌کوین برای تبدیل شدن به پول رایج قابل استفاده در مبادلات روزانه دارد، به علت نواقص و محدودیت‌هایی مثل سرعت پایین در تراکنش و عدم مقیاس‌پذیری، نتوانسته به این مقصود دست یابد. رفع این محدودیت‌ها نیازمند بکارگیری راه‌حل‌هایی هوشمندانه است. در ادامه به یکی از راه حل‌های مورد استفاده بیت کوین برای رفع نقص‌های موجود در شبکه اشاره می‌کنیم. اما قبل از آن توضیح مختصری در مورد شبکه لایتنینگ ارائه می‌کنیم.
شبکه لایتنینگ چیست؟
شبکه لایتنینگ یک پروتکل لایه دوم است که بر روی شبکه‌های بلاک‌چین ساخته شده است. هدف از ایجاد این شبکه، رسیدگی به برخی از محدودیت‌ها مثل مقیاس‌پذیری مرتبط با فناوری بلاک چین، به‌ویژه از نظر سرعت و هزینه تراکنش است.
شبکه لایتنینگ با ایجاد کانال‌های پرداخت خارج از زنجیره بین کاربران عمل می‌کند و آنها را قادر می‌سازد تا تراکنش‌ها را بدون ثبت مستقیم آنها در بلاک‌چین زیربنایی انجام دهند. این کانال‌ها مانند تونل‌های خصوصی بین شرکت‌کنندگان هستند که در آن تراکنش‌های متعددی ممکن است رخ دهد. این کانال تا زمانی که شرکت‌کنندگان تصمیم به بستن آن یا تسویه مانده‌های نهایی روی بلاک‌چین بگیرند باز می‌ماند.
در ادامه برخی از ویژگی‌های مهم شبکه لایتنینگ را بررسی می‌کنیم.
- مقیاس‌پذیری: با انتقال بیشتر تراکنش‌ها به خارج از زنجیره، شبکه لایتنینگ بار روی بلاک چین را کاهش می‌دهد و امکان تراکنش‌های سریع‌تر و مقرون به صرفه‌تر را فراهم می‌کند. این فرایند امکانی را فراهم می‌کند که حجم بیشتری از تراکنش‌ها در هر ثانیه در مقایسه با تراکنش‌های زنجیره‌ای انجام شود.
- افزایش سرعت انجام تراکنش‌ها: با شبکه لایتنینگ، تراکنش‌های در لحظه قابل انجام است، زیرا نیازی به منتظر ماندن برای تأیید بلاک‌چین ندارند. این امر تراکنش‌های خرد و پرداخت‌های بلادرنگ را امکان‌پذیر می‌کند.
- کارمزد کمتر: تراکنش‌های خارج از زنجیره در شبکه لایتنینگ معمولاً کارمزد کمتری نسبت به تراکنش‌های درون زنجیره‌ای دارند. کاربران می‌توانند از پرداخت هزینه تراکنش‌های مرتبط با تأییدیه‌های بلاک چین برای هر تراکنش اجتناب کنند، زیرا موجودی نهایی را در یک تراکنش تسویه می‌کنند.
- حریم خصوصی: شبکه لایتنینگ درجه‌ای از حریم خصوصی را فراهم می‌کند زیرا تراکنش‌ها خارج از زنجیره انجام می‌شوند و به‌طور عمومی در زنجیره بلوکی قابل مشاهده نیستند. فقط باز و بسته شدن کانال‌ها در بلاک‌چین ثبت می‌شود، در حالی که جزئیات تراکنش‌های فردی خصوصی نگه داشته می‌شود.
لایتنینگ بیت کوین چیست؟
بیت کوین برای تبدیل شدن به پول رسمی و قابل استفاده در معاملات روزانه، همواره با مشکلاتی روبرو بوده است. عدم مقیاس‌پذیری و هزینه‌های بالا و سرعت تراکنش پایین، از جمله موانعی است که همواره به دنبال راه حلی برای رفع آنها بوده است. شبکه لایتنینگ، یکی از راه‌حلی‌هایی است که بیت کوین برای این منظور استفاده کرده است.
شبکه لایتنینگ یک پروتکل لایه دوم است که برای استفاده در بلاک چین بیت کوین طراح شده است، اما در سایر بلاک چین‌ها نیز استفاده می‌شود. هدف آن رفع برخی از محدودیت‌های مقیاس پذیری بیت کوین با فعال کردن تراکنش‌های سریع‌تر و ارزان‌تر است. این امر با ایجاد کانال‌های پرداخت خارج از زنجیره بین کاربران عمل می‌کند و به آنها اجازه می‌دهد تا چندین تراکنش را بدون ثبت هر کدام در بلاک چین اصلی انجام دهند. این تراکنش‌ها می‌توانند بعداً به‌عنوان یک تراکنش واحد در بلاک‌چین بیت‌کوین تسویه شوند، در نتیجه ازدحام کاسته شده و مقیاس‌پذیری بهبود می‌یابد.
عملکرد شبکه لایتنینگ چگونه است؟
همان‌طور که اشاره شد، هدف از ایجاد شبکه لایتنینگ رفع محدودیت‌های مقیاس‌پذیری از طریق کانال‌های پرداخت خارج از زنجیره است که تراکنش‌های سریع‌تر و ارزان‌تر را به‌دنبال دارد. در ادامه نحوه انجام تراکنش در شبکه لایتنینگ را مرور می‌کنیم.
- برای استفاده از شبکه لایتنینگ، دو شرکت کننده (پرداخت کننده و دریافت کننده) باید یک کانال پرداخت بین خود باز کنند. این فرایند با ایجاد یک تراکنش چند امضایی در بلاک چین آغاز می‌شود و جزئیات این تراکنش اولیه در بلاک‌چین ثبت می‌شود.
- پس از ایجاد کانال پرداخت، دو طرف می‌توانند یک سری تراکنش‌های خارج از زنجیره را بدون دخالت زنجیره بلوکی انجام دهند. این تراکنش‌ها با استفاده از موجودی‌های به روز شده مورد توافق شرکت‌کنندگان انجام می‌شوند.
- شبکه لایتنینگ این امکان را فراهم می‌کند تا پرداخت‌ها را از طریق شبکه‌ای از کانال‌های پرداخت به‌هم پیوسته هدایت کنند. اگر فردی بخواهد مبلغی را پرداخت کند، اما کانال مستقیمی با وی نداشته باشد، می‌تواند از قابلیت مسیریابی شبکه استفاده کند. شبکه مسیری از کانال‌های پرداخت به‌هم پیوسته را پیدا می‌کند که پرداخت‌کننده را به دریافت‌کننده متصل کرده و انجام تراکنش امکان‌پذیر می‌شود.
- شرکت کنندگان تراکنش‌های خود را در کانال پرداخت انجام می‌دهند، در پی آن مانده‌ها در خارج از زنجیره نیز به روز می‌شوند. هر تراکشن شرکت کنندگانی دارد که معاملات تعهدی به‌روز شده دارند. این تراکنش‌های تعهدی بلافاصله در بلاک چین ثبت نمی‌شوند و صرفاً بین شرکت کنندگان مبادله می‌شود.
- در هر مرحله، هر یک از شرکت کنندگان می‌توانند کانال پرداخت را ببندند و مانده‌های نهایی را در بلاک چین تسویه کنند. این تراکنش پایانی بر روی بلاک چین ثبت می‌شود و مانده‌های حاصل بر این اساس توزیع می‌شود.
- شبکه لایتنینگ برای جلوگیری از کلاهبرداری و اطمینان از اجرای صحیح تراکنش‌ها، بر ویژگی‌های امنیتی بلاک چین، مانند مکانیسم اجماع، متکی است. این شبکه از قراردادهای هوشمند برای اجرای قوانین توافق شده و جلوگیری از استفاده غیرمجاز از وجوه استفاده می‌کند.
تبدیل شدن بیت کوین به پول رایج و قابل استفاده در معاملات روزمره، نیازمند رفع محدودیت‌هایی مثل هزینه‌های بالای تراکنش و سرعت پایین آنها است. برای این منظور شبکه لایتنینگ برای بلاک‌چین بیت کوین طراحی شده است. شبکه با انجام تراکنش‌های خارج از زنجیره و تسویه تنها مانده‌های نهایی روی بلاک چین، تراکم را کاهش داده، مقیاس پذیری را بهبود می‌بخشد و تراکنش‌های سریع‌تر، ارزان تر را در مقایسه با تراکنش‌های سنتی روی زنجیره امکان‌پذیر می‌کند.
این پروتکل جنبه‌های فنی مختلفی مانند قراردادهای قفل زمان هش شده، برای مسیریابی و حل و فصل پرداخت‌ها بوده و از مکانیسم‌های مختلفی برای جلوگیری از فعالیت‌های کلاهبردارانه استفاده می‌کند. در این مقاله با شبکه لایتنینگ آشنا شدیم و در مورد شکل‌گیری و نحوه عملکرد این شبکه برای بهبود روند تراکنش‌های انجام شده، صحبت کردیم.
